W Kopalni Soli Bochnia po przebudowie oddano do użytku Szybik Ważyn, prace pochłonęły 10,5 mln zł

Kopalnia soli w Bochni będzie wozić turystów kolejką

Szybik Ważyn stanowi ważne połączenie komunikacyjne turystycznego poziomu August z największą komorą w bocheńskiej kopalni – Komorą Ważyn. Ma ok. 42 m głębokości. Dzięki dotacji z budżetu państwa w ostatnim roku został gruntownie zmodernizowany i dostosowany do rosnącego ruchu turystycznego w kopalni. Nie tylko znacznie usprawni to oprowadzanie turystów, ale też udostępni komorę Ważyn osobom z niepełnosprawnościami ruchowymi.

Prace remontowe i zabezpieczające zostały przeprowadzone na całej długości szybiku. Wstawiono nową obudowę górniczą, zainstalowano nowoczesną windę oraz gruntownie przebudowano drewniany przedział schodowy. Prace modernizacyjne objęły również bezpośrednie otoczenie szybiku, zarówno jego nadszybie, jak i podszybie. Tym samym poprzecznik ważyński wraz z komorą kieratową i znajdującym się w niej stanowiskiem multimedialnym po ponad rocznej przerwie znów jest dostępny dla turystów zwiedzających kopalnię.

W uroczystości otwarcia udział wzięli przedstawiciele polskiego rządu, parlamentarzyści, samorządowcy z województwa małopolskiego oraz powiatu bocheńskiego i pracownicy Kopalni. Szybik poświęcił ks. prałat Ryszard Podstołowicz, a uroczystego przecięcia wstęgi dokonali: Podsekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych – Piotr Pyzik, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki – Włodzimierz Bernacki, I Wicewojewoda Małopolski – Ryszard Pagacz, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego – Józef Gawron, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego – Adam Mirek, Posłanka na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej - Józefa Szczurek – Żelazko oraz Prezes Zarządu Kopalni Soli Bochnia sp. z o. o. – Zygmunt Dobrowolski.

Nazwa szybiku, jak i komory Ważyn, pochodzi od nazwiska podżupka Andrzeja Ważyńskiego, zarządzającego kopalnią w latach 1685-1689. Szybik Ważyn powstawał w kilku etapach. W pierwszym, obejmującym lata 1709-1755, służył do odprowadzania zasolonych wód kopalnianych z istniejących od 1697 r. Komór Ważyńskich. Szybik liczył wówczas 26 m głębokości i łączył wyrobiska leżące między obecnymi poziomami Lobkowicz i Sienkiewicz. W drugim etapie, rozpoczętym w 1757 roku, przebito go do góry do poziomu podłużni August, co pozwoliło na wydłużenie szybiku o około 47 metrów. Istniejący odcinek poniżej poziomu Sienkiewicz przebudowano na pionowy. W latach następnych, wraz z eksploatacją coraz to niższych pokładów soli, systematycznie go pogłębiano. Na początku XIX wieku sięgnął poziomu Gołuchowski (327 p.p.t.), osiągając tym samym długość około 115 m.

Równocześnie z modernizacją szybiku tworzono komorę kieratową, by tam zamontować urządzenie wspomagające transport wód kopalnianych oraz beczek z solą kamienną. Początkowo było to urządzenie typu gaplowego, zaś w latach dwudziestych XIX w. zmieniono go na bezpieczniejsze i silniejsze urządzenie typu saskiego, wykorzystujące siłę pociągową koni. Kierat ten zdemontowano u schyłku XIX w., a obecnie, po rekonstrukcji, z wykorzystaniem oryginalnych elementów, stoi na swoim pierwotnym miejscu.

Kolejny, ważny remont szybiku, rozpoczął się w 1988 r. wraz z przystosowaniem bocheńskiej kopalni do obsługi ruchu turystycznego. Szybik Ważyn zyskał wtedy nową rolę: jednego z głównych wyrobisk dojściowych do największej komory w bocheńskiej kopalni – Komory Ważyn. Podczas tej przebudowy przedział drabinowy został zastąpiony przedziałem schodowym oraz zabudowano w nim urządzenie transportowe (windę). Rekonstrukcję szybiku zakończono w 1996 r. Całkowita głębokość szybiku Ważyn wynosiła po remoncie ok. 42 m i łączył poziom August z Komorą Ważyn.

Pod koniec 2021 r. przystąpiono do przebudowy szybiku oraz wymiany urządzenia transportowego, którą zakończono w 2023 r.